ቅድስት ድንግል ማርያም በመጽሐፍ ቅዱስ

    ፩. በብሉይ ኪዳን

እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ በብዙ ቦታዎች በብዙ ምሳሌና በግልጽ የተነገረላት እመቤት ናት፤ በብሉይ ኪዳን ከተነገሩላት ምሳሌዎች መካከል ጥቂቶቹን ብቻ ከዚህ ቀጥሎ እንመለከታለን፦

ሀ. የመጀመሪያይቱ ምድር

እግዚአብሔር አምለክ በመጀመሪያ ምድርን ከፈጠረ በኋላ ለሰው ሕይወትን የሚሰጥ ፍሬ ያፈራችው ዘር ተዘርቶባት ሳይሆን እንዲሁ በቃሉ ብቻ መልካም የሆነውን ፍሬእ ንድታፈራ ይሁን ስላለ ነው። ዘፍ.፩፥፲፩ ቅድስት ድንግል ማርያምም ልጇን ኢየሱስ ክርስቶስን የጸነሰችውና የወለደችው፤ እውነተኛውን የሕይወት ፍሬ ያፈራችው በመልአኩ ቅዱስ ገብርኤል የብስራት ቃል ብቻ ስለሆነ የመጀመሪያይቱን ምድር ትመስላለች።

ለ.የኖህ መርከብ {ዘፍጥረት 7:1-24}

የኖህ መርከብ በመጽሐፍት ቅዱስ ውስጥ በቤተ ክርስቲያን ተመስላ ብትገለጽም አባቶች የእመቤታችንም ምሳሌ እንደሆነች ይናገራሉ። እግዚአብሔር በኖህ ጊዜ የነበሩትን ሰዎች በኃጥአታቸው ተቆጥቶ ሊያጠአቸው ሲያስብ ለኖህ መርከብ እንዲሠራ አዘዘው። ኖህም መርከብ ሠርቶ ገባ። እግዚአብሔርም ምድርን ውስጥ ውሃን በማዝነም በምድርን ላይ ያሉቱን ሰዎች አንድ ሳይቀሩ ፈጃቸው።ኖህን ግን መርከብዋን ምክንያት አድርጎ አዳነው ኖህ ሊድን የቻለው ከሠራት መርከብ ጥንካሬና ብቃት አለመሆኑ ከማንኛውም ክርስቲያን ያልተሰወረ ነው። እግዚአብሔር ምክንያት ይሻልና መርከብዋን ምክንያት አድርጎ የእግዚአብሔር ጥበቃ እንደሆነ የታወቀ ነው። እንግዲህስ ባይሆን ኖሮ ያን መአት እግዚአብሔር እንኮን የኖህ መርከብ ቀርቶ በአሁኑ ጊዜ በከፍተኛ ቴክኖሎጂ የተሠሩት ታላላቅ መርከቦችም ሊቆቆሙት አይችሉም። እንደዚሁም ጌታ የአዳምን ልጆች ሊያድን ሲሻ እመቤታችንን ምክንያት አድርጎ ከእርስዋ ተወለደ። ሁለተኛም የኖህ መርከብ በውስጥዋ ያሉትን ሰዎች ከመከራ ሥጋ እንዳዳናቸው ሁሉ እመቤታችንም በአማላጅነትዋ የሚያምኑትን ሰዎች ከሞት ሥጋና ከሞት ነፍስ ታድናቸዋለች። ከመርከብዋ ውጭ ያሉትን በንፍር ውሃ እንደጠፉ በእመቤታችን አማላጅነት የሚያምኑትም በሥጋም በነፍስም ለዘለዓለም ይጠፋሉ።

ሐ.በቀስተ ደመና

ከጥፋት ውሃ በኃላ እግዚአብሔር ዳግመኛ ምድርን በንፍር ውሃ እንዳያጠፋት ለኖህ ቃል ኪዳን ገባለት። የቃል ኪዳኑ ምልክትም ቀስተ ዳመና ነበር። እግዚአብሔርም ለኖህ የገባለትን ቃል ማጽናቱን ሊገልጽ ከአማናዊቶ ቀስተ ደመና ከእመቤታችን ተወለደ አስቀድሞ ነብዩ በመንፈስ ቅዱስ ተቀኝቶ ኢሳ 1:9 "እግዚአብሔር ዘርን ባያስቀርልን ኖሮ እንደሰዶም እንደገሞራም በመሰልንም ነበር" ሲል የእናት አማላጅ እውነተኛ መድህን እንደሆነልን ነገረን። ስለሆነም እግዚአብሔር በሃጥያታችን ተቆጥቶ እንዳያጠፋን የባህሪያችን መመኪያ የምትሆን እመቤታችንን ከጎኑ አደረገልን።

መ.ያዕቆብ ባያት በፍኖተ ሎዛ

{ዘፍጥረት 28:10-12}

እመቤታችን ያዕቆብ ሎዛ በተባለችው ሥፍራ በራዕይ ያያትን መሰላል ትመስላለች። መላዕክት ይወጡባትና ይወርዱባት ነበር። ጌታችን ከእመቤታችን ሰው ከመሆኑ አስቀድሞ ለተልእኮ አይወጡም አይወርዱም ነበር። ጌታ ከእመቤታችን ሰው ከሆነ በኃላ ግን ለተልእኮ የሚወጡና የሚወርዱ ሆነዋል። ሁለተኛም እርሳለ ቃል መውረድ ለሥጋ እርገት ምክንያት ሆናለችና አንድም አረገ መባሉ ከእርሳ የነሳው ሥጋ ነውና: አንድም ቅዱሳን ማረጋቸው ከእርሳ የነሳው ሥጋ በኩር አድርገው ነውና። እንዲሁም ከምድር አስከ ሰማይ እግዚአብሔር መንበር የምትደርስ በላይዋም መላዕክት ሲወጡባት እንደነበር እንዲሁ ደግሞ በቅድስት ድንግል እመቤታችን የአማላጅነት መሰላልነት የሰው ሁሉ ልመና ወደ ባሕርይ አምላክ ወደ እግዚአብሔር ይደርሳል።

ሠ.የጌድዮን ጸምር

{መጽ.መሳፍንት 6:36-40}

ለወቅቱ ጸምር የእሥራኤል ጠልየ ረድኤተ እግዚአብሔር ምሳሌ ነው። ጠሉ በጸምሩ ላይ መውረዱ አግዚአብሔር እሥራኤል በረድኤተ የመርዳቱ በዳርና በዳር ባለው መሬት ላይ አለመውረዱ ረድኤተ እግዚአብሔር አህዛብን የማይጠብቅና ከእነርሱ የራቀ መሆኑ ምሳሌ ነው። በሌላ በኩልም ጸምር የእሥራኤል ጠል የመቅሰፍቱ ምሳሌ ነው። ጠሉ ከጸምሩ ላይ አለመውረዱ እሥራኤል እግዚአብሔር ከመቅሰፍት ይጠብቃቸው የነበረበ መሆኑ በዳር ባለው ምድር ላይ መውረዱ እግዚአብሔር አሕዛብን በየጊዜው በመቅሰፍት ያጠፋ የነበረለ መሆኑ ምሳሌ ነው ።ፍጻሜው: ጸምር የእመቤታችን ጠል የጌታ ምሣሌ ሲሆን ጠል በጸምሩ ላይ መውረዱ ከሶስቱ አካላት አንዱ አካል ወልድ ከእመቤታችን ከሥጋዋ ሥጋ ከነፍስዋ ነፍስ ለመንሳቱ በእርሳ የማደሩ ምሳሌ ነው። ጠልበ ጸምሩ ዳር ባለው ምድር ላይ አለ መውረዱ አካላዊ ቃል ኢየሱስ ክርስቶስ በሌሎች ሴቶች ያለማደሩ ምሣሌ ነው ።ጠሉ በጸምሩ ላይ አለመውረዱ እመቤታችን ያለወንድ ዘር በድንግልና ጸንሣ በድንግልና የመውለድዋ ሲሆን በዳርና በዳር ባለው ምድር ላይ መውረዱ ሌሎች ሴቶች በዘርዐ ብእሲ በሩካቤ የመውለዳቸው ምሣሌ ነው። እንግዲህ እመቤታችን ከአንስት ዓለም ተለይታ ያለ ወንድ ዘር ያለ ሩካቤ ጸንሳ በመውለድዋ በጌድዮን ጸምር ተመስላለች

ረ. ዕጸሳቤቅ

እግዚአብሔር የአብርሃምን የእምነት ጽናት ለመለካት ልጁን ይስሐቅን ይሰዋለት ዘንድ አዘዘው፤ አብርሃምም አምላኩን እግዚአብሔርን በእውነትና በፍጹም ያመልክ ስለነበር የፈጣሪውን ትእዛዝ ሊፈጽም ወደ ሞሪያ ተራራ ልጁን ይስሐቅን ይዞ ወጣ ፤ ሰይፋንም መዝዞ ልጁን ይስሐቅን ለማረድ ሲዘጋጅ በእግዚአብሔር መልአክ እጅ የተያዘ በዕጸ-ሳቤቅ (ሐረግ) የታሰረ በግ እንዲሠዋ ይስሐቅን እንዳይገድል ከእግዚአብሔር ቃል መጣ ከዚያም በጉን ሰዋው ይስሐቅም ዳነ። ዘፍ. ፳፪፥፩-፲፫ በዚህ ታሪክ ውስጥ ብዙ ምሳሌዎች ተነግረዋል፤ ቅድስት ድንግል ማርያም የተመሰለችው በእጸ-ሳቤቅ (ሐረግ) ነው፤በበጉ ደግሞ ልጇ ኢየሱስ ክርስቶስ በጉ በሐረጉ ታስሮ እንደተገኘ ኢየሱስ ክርስቶስም በእርሷ ማኅፀን ተወስኖ ሰው በመሆኑ በእጸ-ሳቤቅ ትመሰላለች።

ሰ. ሰላማዊት ርግብ

በኖኅ ዘመን በደረሰው የጥፋት ውሃ ኖኅና ቤተሰቦቹ ሊድኑ የቻሉት በመርከብ ተሸሽገው ነበር፤ከዚያም ለመውጣት የጥፋት ውሃው መድረቁንና አለመድረቁን ለማወቅ ርግብን ላኳት እርሷም በአፏ የቄጠማ ዝንጣፊ ይዛ ተመለሰች፤ ውሃውም እንደጎደለ አወቁ ከመርከቢቱም ወጥተው እንደገና ሰላማዊ ሕይወት መኖር ጀመሩ የላኳት ርግብ ይዛ የመጣችውና ያበሰረቻቸው ሰላምን ነው ጥፋት መወገዱን ነው፤ እንደዚህም ሁሉ እመቤታችን ይዛ የመጣችው ኢየሱስ ክርስቶስን ነው የሰላሙን መሪ ከሰይጣን እስራት የፈታንን ስለሆነም እርሷ በርግቧ፤ ልጇ ደግሞ በቄጠማው ይመሰላሉ።

ሸ. እጸ-ጳጦስ ዘሲና (የሲና ሐመልማል)

በኦሪት ዘጸአት ፫፥፩-፮ ላይ እንደተጻፈው ሙሴ በጎች በመጠበቅ ላይ እንዳለ በኮሬብ ተራራ ላይ ቁጥቋጦው በእሳት ሲነድ ነበልባሉ ሐመልማሉን ሳያቃጥለው አየ፤ እርሱም ወደዚያለ መቅረብ በፈለገ ጊዜ ከቁጥቋጦው ውስጥ የእግዚአብሔር ድምጽ ተሰማ፤ለሙሴም እንዲህ አለው፦ ወደዚህ ስፍራ ከመምጣትህ በፊት ጫማህን ከእግርህ አውጣ እኔ የአባትህ የአብርሃም የይስሐቅ የያዕቆብ አምላክ ነኝ ፤ሙሴም በፍርሃት ተውጦ ፊቱን ሸፈነ፤ ነበልባሉ ያላቃጠላት ያቺ የሲና ቁጥቋጦ ሐመልማል ምሳሌነቷ ለእመቤታችን ነው እሳተ መለኮት የሆነ ጌታ እግዚአብሔር ወልድን በማሕፀኗ ይዛለችና።

ቀ. የኤልሳዕ ማሰሮ

ኤልሳዕ መምህሩ ኤልያስ በእሳት ሰረገሎች ተነጥቆ በአውሎ ንፋስ ወደሰማይ ከወጣ በኋላ በኢያሪኮ ተቀምጦ ሳለ የከተማይቱ ሰዎች እንዲህ አሉ፥ እነሆ ጌታችን ሆይ የዚህች ከተማ ኑሮዋ ጥሩ ነበር ነገር ግን ውሃዋ መራራ ነው ያረገዙ ሴቶች ሲጠጡ ትይጨነግፋሉ፤ እርሱም አዲስ ማሰሮ አምጡልኝ ጨውም ጨምሩበት አላቸው። እነርሱም እንዲሁ አደረጉ ፤ እርሱም ወደውሃው ሄዶ ጨውን ጨመረበት፤ ከዚህ በኋላ እግዚአብሔር ይህንን ውሃ ፈውሶታል፤ ሞትና ጭንገፋ በዚህ ውሃ ምክንያት አይሆንም አላቸው። ፪ነገ፪፥፲፱-፳፩ በአዲስ ማሰሮ የተመሰለቸው እመቤታችን ነች፤ በጨው የተመሰለው ደግሞ ልጇ ኢየሱስ ክርስቶስ ነው፤ በመራራው ውሃ የተመሰለችው ደግሞ ይህቺ ዓለም ነች፤ ከማሰሮው የወጣው ጨው ውሃውን እንዳጣፈጠው ከድንግል ማርያም የተገኘው እግዚአብሔር ወልድ ዓለሙን ከመራራ ኃጢያት ታድጎታል ::

   ፪. በአዲስ ኪዳን

ሀ. የቅዱስ ገብርኤል ብስራት

“በስድስተኛው ወር መልአኩ ገብርኤል ናዝሬት ወደ ምትባል ወደ ገሊላ ከተማ ከዳዊት ወገን ለሆነ ዮሴፍ ለሚባል ወደ ታጨች ወደ አንዲት ድንግል ከእግዚአብሔር ዘንድ ተላከ”  ሉቃ. ፩፥፳፮ እርሱም “...ጸጋን የተመላሽ ሆይ ደስ ይበልሽ...” እያለ በማመስገን አምላክን እንደምትወልድ አበሰራት በዚህ የቅዱስ ገብርኤል ብስራት ውስጥ ስለ እመቤታችን ድንግልናና ጸጋ የሞላባት ስለመሆንዋ፣ የምትወልደውም አምላክ ስለመሆኑና ይህም የሚሆነው ከመንፈስ ቅዱስ የተነሣ እንደሆነ መስክሯል።

ለ. የኤልሳቤጥ ሰላምታ

የዘካርያስ ሚስት  እርስዋም የመጥምቁ ዮሐንስ እናት ቅድስት ኤልሳቤጥ ወዳጇና ዘመዷ የሆነች ድንግል ማርያም ልትጠይቃት ወደ ቤቷ በሄደች ጊዜ የማርያምን የሰላምታ ቃል ስትሰማ በማኅጸኗ ውሰጥ ያለው ጽንስ ዘለለ፤ እርሷም (ኤልሳቤጥም) “የጌታዬ እናት ወደ እኔ ትመጣ ዘንድ እንዴት ይሆንልኛል? እነሆ የሰላምታሽ ድምጽ በጆሮዬ በመጣ ጊዜ ጽንሱ በማኅጸኔ በደስታ ዘሎአልና ከጌታ የተነገረላት ቃል ይፈጸማልና ያመነች ብጽእት ናት ” አለች።ሉቃ.  ፩፥፴፱-፵፭ እመቤታችን ቅድስት ድንግል ማርያም የጌታ እናት መሆኗን መንፈስ ቅዱስ ለኤልሳቤጥ ገለጸላትና የጌታዬ እናት አለች፤ በማኅጸኗም ያለው ጽንስ ከእርሱ በኋላ ለሚወለደው ለጌታውና ለእናቱ በደስታ ዘለለ /ሰገደ ራሷ ድንግል ማርያምም የመልአኩን ብስራት ከተቀበለች በኋላ  “ትውልድ ሁሉ ብጽዕት ይሉኛል” ሉቃ .፩፥፵፱ በማለት ተናግራለች። ስለዚህ ቅድስት ድንግል ማርያም በእግዚአብሔር የተመሰከረላት የሰው ልጆች የድኅነት መሠረት ናት፤ እኛም ጸጋን የተመላሽ ድንግል ሆይ ለምኝልን እያልን ዘወትር እንጠራታለን።

ሐ. የመስቀል ስጦታ

ጌታችንና መድኃኒታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ለሰው ልጆች ሲል በመስቀል ላይ ተሰቅሎ ሳለ በወዳጁ በቅዱስ  ዮሐንስ አማካኝነት ለሰው ሁሉ የሰጠው ታላቅ ስጦታ እመቤታችንን ነው። ዮሐ. ፲፱፥፳፮-፳፯ ሰዎች ዛሬ በጌታችን የልደት ዘመን የተለያዩ ስጦታዎችን ይሰጣጣሉ፤ ለነፍስ የማይጠቅም አላቂ ሃላፊ ቁሳቁስ ይሰጣጣሉ፤ የሚኮነን ልምድ ባይሆንም ከጌታ የተሰጠችንን ታላቅ ስጦታ ግን ከሁሉ አስቀድሞ መቀበል ይገባል፤ እመቤታችን በልጇ ልደት ጊዜ አብራው ነበረች፤ በስደቱ ጊዜም አብራው የተንገላታችነች፤ በመጨረሻው ሰዓት በአስጨናቂው ጊዜ በመስቀሉም አጠገብ የተገኘች እርሷ ናት፤ ስለዚህ ለኛም ዘወትር የማትለየን እናታችን መሆኗን መረዳት ይገባናል።